‘Ik heb nooit vogels horen fluiten in Birkenau. Misschien waren ze er wel, maar een beschrijving van dit kamp tart dermate het menselijk bevattingsvermogen ? daar konden gewoon geen vogels zijn. Gras was er in elk geval niet ? dat was opgegeten door de gevangenen.’
Janny Moffie-Bolle overleefde Auschwitz-Birkenau, Gross-Rosen, Gräben en Bergen-Belsen. In dit boek vertelt zij over haar ervaringen en hoe zij heeft standgehouden. Van haar ‘rijke’ joodse jeugd, via ontmenselijkte kampen, tot en met haar naoorlogse jaren komt zij te voorschijn als een uitzonderlijk weerbare en vastbesloten vrouw.
Esther Göbel sprak met Janny Moffie-Bolle, tussen mei 2007 en december 2009. Over haar jeugd, de oorlogsjaren en de periode na de oorlog. Janny vond het moeilijk om over haar kampervaringen te spreken, toch heeft ze haar verhaal verteld: voor haar kinderen en kleinkinderen.
Janny’s relaas eindigt niet bij haar bevrijding uit Bergen-Belsen. De soms ontluisterende ‘ontvangst’ in Nederland en het opbouwen van een nieuw leven, vrijwel zonder vrienden en familie, zijn een wezenlijk onderdeel van haar verhaal. Ook de beschrijving van het leven vóór de oorlog maakt pijnlijk duidelijk hoeveel er verloren is gegaan. Janny heeft bovendien ? dit is vrij uitzonderlijk – relatief veel foto’s van vóór de oorlog, die op onderduikadressen bewaard zijn gebleven.
Een hemel zonder vogels
Het aangrijpende levensverhaal van Janny Moffie-Bolle
Auteur: Esther Göbel & Janny Moffie-Bolle
Verschijnt bij: Uitgeverij Balans (april 2010)
Prijs: € 18,95
